Gysgaça beýany

Maglumat tehnologiýasy ykdysadyýetiň beýleki ugurlarynda bolşy ýaly, ulag pudagynda hem dolandyrmak üçin esasy gurallaryň biri hasaplanýar. Ulag ulgamynda giňden peýdalanylýan tehnologiýalaryň arasynda geomaglumat tehnologiýalary iň meşhurydyr. Geomaglumat tehnologiýalary dürli görnüşli ulag merkezlerine bir maglumat ulgamyna birleşdirmäge mümkinçilik berýär. Makalada ýeke-täk maglumat giňişligini döretmegiň usuly beýan edilýär. Bu işäp düzmeler üçin häzirki wagtda has meşhur QGIS programma üpjünçiligi we Python programmirleme dili ulanyldy. Bu ýeke-täk maglumat ulgamy sebitdäki üstaşyr nokatlar barada zerur maglumatlary özünde jemleýär we ulag prosesiniň amatly guralmagyny üpjün eder. Beýan edilen usullar diňe bir üstaşyr ulgamlaryň ýeke-täk maglumat giňişligi üçin däl, eýsem ulag ulgamynyň beýleki ugurlary üçin hem ulanylyp bilner.

Esasy sözler

Ýeke-täk maglumat giňişligi, üstaşyr ulgamlar, ulag ulgamy, maglumat ulgamy, ulag prosesi, geomaglumat ulgamy.

Awtor barada

Aleksandr Amanow

---

Ylýas Ymamgulyýew

---

Röwşen Hydyrow

---

Edebiýatlar

1. Gurbanguly Berdimuhamedow. Ösüşiň täze belentliklerine tarap. Saýlanan eserler. Tom 1-11. – Aşgabat: TDNG, 2018.

2. Gurbanguly Berdimuhamedow. Türkmenistan – Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi. I-II kitap. – Aşgabat: TDNG, 2018.

3. «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022–2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy». – Aşgabat: Türkmen döwlet neşirýat gullugy, 2022.

4. Annagurbanowa B., Hydyrow R. Üstaşyr ulgamlarda toparlaýyn hyzmat amallarynyň guramaçylygyny düzgünleşdirmegiň model çemeleşmeleri // Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň ylmy gadamlary – A.: Ylym, 2023. 47-53 s.

5. Maiorov A.A. Information interaction applied Geoinformatics // Educational Resources and Technology. – 2016. Vol. 1. P.7-16.

6. Pirnyýazow B., Mämiýewa O., Atabaýewa M. Üstaşyr geçiriji ulgamyň amal görkezijilerini kesgitlemek // Türkmenistanda ylym we tehnika. 2018. № 5. 54-58 s.

7. Бучкин В.А. Геоинформационное пространство в транспортной сфере // Наука и технологии железных дорог. 2020. № 2. С. 70-75.

8. Майоров А.А. Виртуальные модели при изучении логистики // Славянский форум. -2015. - 1(7) - С.169-176.

9. Розенберг И.Н., Цветков В.Я. Многоцелевое управление на железнодорожном транспорте// Наука и технологии железных дорог. 2021. № 1. С. 3-10.

10. Тягунов А.М. Цифровая трансформация в сфере транспорта // Наука и технологии железных дорог. 2021. № 2. С. 13-21.

11. Хыдыров Р.Б. Оценка внедрения геоинформационных систем в организационно-управленческих вопросах транзитных систем // Техника и технология транспорта. 2022. № 3 (26). С. 7. URL: http://transport-kgasu.ru/files/N26-07OTY322.pdf.

12. Хыдыров Р.Б., Акмаммедова Ш., Язмурадова О.Г. Пропускная способность международных транспортных узлов региона как система массового обслуживания // Техника и технология транспорта. 2022. № 4 (27). С. 23. URL: http://transport-kgasu.ru/files/N27-23OYP422.pdf.

13. Цветков В.Я. Геоинформационное моделирование // Информационные технологии. – 1999. – №3. – С.23- 27.

14. Цветков В.Я., Щенников А.Н. Информационные технологии в управлении: монография. – М.: МИРЭА – Российский технологический университет, 2018. – 123 с.